همه مردم با دیدن تصویر کودکی که با ذوق و اشتها مشغول خوردن غذاست، لبخند می زنند اما بسیار هستند خانواده هایی که بچه هایی بدغذا دارند؛ بچه هایی که لب به غذا نمی زنند و هر بار برای وادار کردنشان به خوردن، باید حربه ای تازه به کار برد، اما این کلک ها هم همیشه موفق نیست و این در حالی است که غذا نخوردن بچه ها منجر به سوءتغذیه می شود یا رشد آنها را کند می کند.

بدی اش این است که بعضی از والدین با همان کلک هایی که می شود به دلیل آنها بچه ها را راضی به خوردن چند قاشق غذا کرد هم آشنا نیستند و این گونه است که بچه های بی اشتها و رنگ پریده شان هر روز بدتر از دیروز می شوند و والدین را وادار می کنند برای درمانشان راهی مطب پزشکان مختلف شوند.

اشتباه این والدین آن است که خیال می کنند اگر کودکی گرسنه باشد حتما سراغ خوردن می رود و وقتی سراغ خوردن نمی رود یعنی گرسنه اش نیست، اما مساله همیشه به این سادگی ها که خیال می کنید نیست یعنی گاهی وقت ها کودکی گرسنه می شود، اما غذا او را به سمت خود جذب نمی کند و بی علاقگی او به غذا خوردن لزوما به معنای سیر بودنش نیست.

تمرکز این گزارش بر آموزش رفتارها و روش هایی است که مادران می توانند با استفاده از آنها کودکان بدغذا و کم اشتها را به راه بیاورند.

● وادار کردن کودکان به خوردن

▪ کودک برای خوردن باید احساس گرسنگی کند. فعالیت پیش از غذا، مصرف نکردن شیرینی، شربت و مایعات شیرین در بین وعده های غذایی و خواب آلوده نبودن به این امر کمک می کند و از غذاهای مورد علاقه او استفاده کنید.

▪ در دادن غذا به کودک صبور باشید و به او ابراز محبت کنید مثلا با کودک با او صحبت کنید و او را به خوردن غذا تشویق کنید و اگر با علاقه غذا خورد از او تعریف و تمجید کنید.

▪ غذای کودک را باید به روش های مختلف همچون دادن غذای جدید، تغییر در ترکیب غذاها، مزه، بافت، نحوه طبخ، تزئین غذاها به شکل حیوانات، گل و عروسک و استفاده از بشقاب های رنگین متنوع کرد.

▪ در صورت امتناع کودک از غذا، می توان آن را با غذای مورد علاقه اش مخلوط یا آن را در فرصتی دیگر امتحان کرد. سفره غذای کودک باید در محیطی تمیز، آرام، دوستانه، راحت، مطمئن و همراه با دیگران باشد.

▪ ساعات برنامه غذایی کودک متغیر نباشد، باید فاصله زمانی بین مصرف میان وعده را با وعده اصلی رعایت کرد.

▪ در زمان غذاخوردن، کودک نباید خیلی گرسنه یا خیلی خسته باشد. همچنین باید اجازه داد کودک خود در مورد سیرشدنش تصمیم بگیرد. اگر در یک وعده مقدار کمتری غذا بخورد مسلما در وعده دیگر جبران خواهد کرد.

▪ نباید انتظار داشت کودک خیلی تمیز و مرتب مطابق با خواسته شما غذا بخورد. ریخت و پاش غذا را می توان با ملایمت و به تدریج محدود کرد.

● پیشنهاد غذاهای جدید

بهترین راه پیشنهاد دادن غذای جدید این است که مادر غذا را درست کرده و مقدار کمی در کنار بشقاب کودک بگذارد و اجازه دهد کودک غذا را بچشد و اگر دوست نداشت آن را از دهانش درآورده و در کنار بشقابش بگذارد. اگر کودک دوست داشت به عنوان جایزه، یک نوع غذای مورد علاقه او را درست کنید. مدت زیادی طول می کشد که کودک غذای جدید را دوست داشته باشد. اگر کودک غذایی را دوست نداشت غذا را چند روز بعد دوباره به او بدهید.

● استفاده از غذاهای متنوع

غذاهایی که مادر برای کودک تهیه می کند باید شامل هر ۴ گروه غذایی باشد. اجازه دهید کودک انواع مختلف غذا را امتحان کند حتی اگر مادر آن غذا را دوست ندارد. کودک احتیاج به تصمیم گیری در مورد انتخاب غذای مورد علاقه خود دارد. همچنین مادر نباید انتظار داشته باشد کودک غذاهای متنوع را دوست داشته باشد.

● زمان مناسب برای غذا دادن به کودک

▪ وقتی به کودکان نوپا و پیش دبستانی، وعده اصلی و میان وعده غذایی در زمان منظم داده شود، بهتر می پذیرند؛ پس اجازه بدهید کودک در زمان های معین غذا بخورد. لازم است وعده های اصلی با میان وعده حدود ۲ تا ۳ ساعت فاصله داشته باشند. برنامه غذایی کودک را طوری تنظیم کنید که با برنامه غذایی خانواده یکسان باشد.

▪ برای خوردن غذا هیچ اصراری نکنید. غذا را روی میز یا سر سفره در یک جای مناسب گذاشته و پیشنهاد کنید غذا را بخورد. در موقع غذا خوردن تلویزیون را خاموش و وسایل بازی او را جمع کنید. اجازه بدهید کودک از راهی که دوست دارد غذا را بخورد. در هنگام غذا خوردن در کنار کودک نشسته و در مورد غذا و این که چه غذایی را برای ناهار یا شام روز بعد دوست دارد صحبت کنید.

▪ اگر کودکتان شیر نمی خورد؛ ماست را جانشین شیر کنید و دوغ و ماست را در وعده های غذایی او بگنجانید.

▪ در بعضی از غذاها از شیر استفاده کنید. مثلا آرد و کره و شیر را به سوپ اضافه کنید یا به او شیربرنج یا فرنی بدهید. شیرخوردن به مقدار کم را تدریجا با او امتحان کنید.

▪ اگر کودکتان سبزی یا میوه نمی خورد؛ ممکن است در این سن یک نوع میوه یا سبزی را نخورد. هر کدام را که بهتر می خورد بیشتر بدهید، اما گهگاه آنهایی را که نمی خورد دوباره امتحان و پیشنهاد کنید.

▪ سبزی هایی مانند کرفس و هویج را بپزید (له نشود بلکه کمی ترد باشد) و بگذارید کودک آن را با دست بردارد و بخورد.

▪ کمی ماست چکیده روی سبزی های پخته بریزید یا سبزی را با نان و پنیر به او بدهید.

▪ اگر میوه نمی خورد آن را رنده یا به تکه های کوچک تقسیم کنید و با کمی خامه به او بدهید.

● شیرینی کم شکر و کوفته قلقلی

▪ اگر کودکتان شیرینی زیاد می خورد؛ خرید شیرینی و درست کردن غذاهای شیرین را کاهش دهید.

▪ در تهیه غذاهای شیرین، شکر کمتری استفاده کنید.

▪ موادی مانند بستنی و شکلات را به عنوان جایزه یا هدیه به کودک ندهید.

▪ مراقب دندان های کودک باشید و پس از مصرف مواد شیرین دندان های او را مسواک بزنید.

▪ اگر کودکتان گوشت تکه ای نمی خورد؛ گوشت را به قطعات بسیار کوچک و ریز تقسیم کنید که به خوبی پخته و به راحتی خورده شود (مانند حلیم گندم).

▪ قطعات بسیار ریز گوشت مخلوط با حبوبات را کاملا بپزید و نرم کنید و همراه با یک قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک قاشق مرباخوری آب لیموترش یا آب نارنج تازه به کودک بدهید.

▪ گوشت چرخ کرده را به صورت کوفته قلقلی درآورید یا به صورت مخلوط با گوجه فرنگی به جای سس روی ماکارونی بریزید.

▪ کتلت (گوشت، سیب زمینی و تخم مرغ) را به اندازه های کوچک و زیبا تهیه کنید یا به صورت مخلوط با آب گوجه فرنگی و لوبیا و برنج (لوبیا پلو) بپزید.

▪ اگر کودک هیچ یک از انواع گوشت را نمی خورد از جانشین های آن مانند تخم مرغ، عدس، پنیر با بادام یا گردو، لوبیا چیتی پخته، شیر و ماست استفاده کنید.

▪ برنج را با آب گوشت یا مرغی که می پزید به صورت کته نرم با انواع سبزی ها یا عدس سرو کنید.

▪ اگر کودک تان تخم مرغ سفت شده نمی خورد؛ تخم مرغ سفت شده را با کمی کره یا شیر نرم کنید. زرده و سفیده تخم مرغ را بزنید و داخل سوپ بریزید و بگذارید چند جوش بزند. تخم مرغ را بزنید و با نصف استکان ماست در ته قابلمه ای که برای او کته درست می کنید، بریزید. سیب زمینی پخته شده و تخم مرغ سفت شده را رنده کنید و به آن کمی کره یا روغن زیتون بزنید، یا به آن ماست و روغن زیتون بزنید یا کمی شیر اضافه کنید.